24 november 2022

Minstens 7% van de CO₂ uitstoot wordt veroorzaakt door de zorg. Van die 7% gaat het voor ruim 41% om geneesmiddelen. Tjongerschans laat dit niet onverlet, bracht de verspilling van medicijnen in kaart en gaat ermee aan de slag. 

Geneesmiddelen zijn niet alleen verantwoordelijk voor een aanzienlijk deel van de totale CO₂-voetafdruk van de zorg, maar leveren ook de grootste bijdrage aan het verbruik van grondstoffen en schoon water binnen de zorg (resp. 79,7% en 63,2%). Daarom is in kaart gebracht hoeveel medicatie in Tjongerschans wordt weggegooid om de oorzaken hiervan te achterhalen en geneesmiddelverspilling te verminderen. Extra stimulans is de Green Deal Groene Zorg 3.0. Hierin worden naast aandacht voor gezondheidsbevordering, kennis en bewustwording ook concrete doelen gesteld voor CO₂ reductie, vermindering van grondstoffengebruik (circulair werken) en vermindering milieubelasting door geneesmiddelen.

Ongebruikt retour
Ziekenhuisapotheker Minke Jongsma leidde het onderzoek wat ze deed met student Logistics Management Jiro Grassi en coördinator energie en milieu Rixt van der Valk : “Van alle medicatie die we dagelijks op patiëntnaam uitzetten wordt 23,3% ongebruikt weggegooid. Het gaat dan bijvoorbeeld om ‘zo nodig’ medicatie of het verstrekken maar niet gebruiken van intraveneuze medicatie (medicatie die in de bloedbaan wordt toegediend). Omdat het heropnemen van deze medicijnen in de voorraad te duur is ten opzichte van de kostprijs én omdat we verwisselingen moeten voorkomen gooien we deze medicijnen weg. Op jaarbasis betekent dat verspilling van 87.500 geneesmiddelen (pillen, flacons, ampullen, etc.) met een inkoopwaarde van € 41.000.  Ook bleek dat juist goedkope middelen zoals paracetamol veel worden weggegooid. De kosten ervan wegen vaak niet op tegen kosten die gemoeid gaan met het weer opnieuw beoordelen en inzetten van deze middelen. Behalve dat het onnodige kosten met zich meebrengt, heeft het weggooien van ongebruikte medicatie ook een enorme impact op het milieu.”

Aan de slag met retourmedicatie
Het onderzoek laat zien dat als de drie belangrijkste oorzaken van retourmedicatie kunnen worden opgelost binnen het ziekenhuis de verspilling met 42% kan worden gereduceerd. Verdere aanpak vereist nauwe samenwerking met de beroepsverenigingen om te komen tot goede afwegingen. Hoe kunnen we goede farmaceutische zorg leveren en tegelijk de milieu-impact van geneesmiddelen verminderen? De eerste stap is inmiddels gezet. Doordat de apothekersassistent de ‘zo nodig’ medicatie en intraveneuze medicatie niet meer op patiëntnaam uitzet wordt al veel spillage voorkomen.