18 juli 2024

Tjongerschans heeft de eerste knievervangingen met behulp van robotassistentie uitgevoerd. Hiermee wordt nog meer maatwerk aan de patiënt geleverd wat ten goede komt aan de patiënttevredenheid. De eerste ervaringen van het operatieteam en de patiënt zijn tot dusver positief. Aan het woord zijn Huub Meijerink, orthopeed van Tjongerschans en meneer Knol, de allereerste patiënt in Nederland die met behulp van de Velys operatierobot een nieuwe knie kreeg. 

De operatierobot geeft de orthopeed tijdens de ingreep de benodigde data waardoor hij met nog meer precisie de stabiliteit en uitlijning van knieprotheses kan uitvoeren. Huub Meijerink: “We maken de knie open en plaatsen sensoren waarmee de anatomie en balans wordt gemeten. Daarmee verkrijgen we data die aangeven wat de exacte posities en verhoudingen in het gewricht zijn. Op basis daarvan gaan we de prothese meer bijdraaien. We kunnen nu heel exact op de graad en de millimeter aanpassen en bijsturen.”

Goede voorbereiding
Meijerink: “Het team is heel goed voorbereid. We zijn naar het buitenland geweest; hebben gekeken, geoefend en zijn opgeleid. Iedereen was er klaar voor en had vooral zin om het daadwerkelijk uit te gaan voeren. Dit is waar we in de voorbereiding al die tijd naar toe hebben gewerkt.”

De eerste operatie kostte wel meer tijd dan anders. Huub: “Het is nieuw. En nieuwigheid geeft wat reuring en daardoor tijdverlies. Ook moeten we wennen aan de nieuwe werkwijze. De tweede operatie kostte al minder tijd en de derde weer minder. Straks zitten we ongeveer op dezelfde tijd als bij een gebruikelijke knievervanging. Het geeft een goed gevoel om hier samen als team voor te gaan. Het is voor iedereen nieuw, maar je doet het met elkaar. De eerste patiënten zijn allemaal relatief snel met ontslag gegaan, ook dat is een bevestiging van de goede flow.” 

Foto: Orthopeed Huub Meijerink tijdens de knieoperatie.

Tevredenheid verhogen
Het succes van het werken met de operatierobot ligt in het nog nauwkeuriger kunnen plaatsen van de prothese. Huub: “Door deze exact en beter gebalanceerd te kunnen plaatsen hebben patiënten waarschijnlijk minder pijn en dan minder medicatie en fysiotherapie nodig. We moeten patiënten langere tijd gaan monitoren en data verzamelen, zodat we over de lange termijn kunnen zien wat de resultaten zijn en wat het oplevert. Patiënten zullen in het eerste jaar tevreden zijn, maar dat moet ook na vijf en tien jaar zo zijn.”

Meijerink vervolgt: “Er valt nog wel wat te winnen, want slechts 85% van de patiënten met een knieprothese is echt tevreden. Dat vind ik te weinig, dat zou ik hoger willen zien. We denken dat dit komt omdat veel mensen met een knieprothese te veel gestandaardiseerd worden. Van oudsher dachten we dat alle knieprothesen kaarsrecht geplaatst moesten worden. We willen dit nu juist meer personaliseren. Een patiënt met een O-been heeft een andere balans in de knie dan een patiënt met van nature een X-been. Om deze balans te behouden zullen we soms een milde O- of X-stand accepteren. Daarvoor kunnen we de positionering van de prothese een klein beetje aanpassen. Dan voelt een nieuwe knie natuurlijker, want zo is de balans in dat been altijd geweest.”

Samenwerken
De Velys operatierobot werkt ondersteunend tijdens de ingreep. De robot voert de metingen en berekeningen uit, maar de chirurg bepaalt en met behulp van de exact gestuurde robotarm bedient hij zelf de zaag. Huub Meijerink is hier speciaal voor getraind, net als zijn collega Simen Hokwerda van Antonius ziekenhuis in Sneek. Samen doen zij deze maand ruim 20 robot geassisteerde nieuwe knie operaties. Meijerink: “Maar voorlopig wordt nog niet iedere kniepatiënt  met behulp van deze operatierobot geopereerd. Elk lichaam is uniek en iedereen zit anders in elkaar. De patiënt wordt eerst gescreend en daaruit blijkt waar deze voor in aanmerking komt en wat het beste past bij zijn of haar individuele situatie. Ook dat is maatwerk.”

Foto: Mevrouw en meneer Knol, een week na de operatie.

Allereerste patiënt
Meneer Knol bleek heel geschikt voor de operatie met behulp van de robot. In 2023 heeft hij een eerste knievervanging gehad en hij stond op de wachtlijst voor zijn andere knie. Meneer Knol: “Het kraakbeen was op de zijkanten versleten en dan zetten die voeten helemaal naar buiten toe. Ik kreeg O-benen. Na de eerste operatie stond mijn voet recht. Maar die andere voet zat meer naar buiten en werd slechter. Dus het harmonieerde niet.”
Hij werd persoonlijk gebeld door Huub Meijerink. “Ik zei: dus ik ben een proefkonijn? Dat lijkt me leuk! Natuurlijk was de operatie wel een beetje spannend. Eerst kreeg ik een ruggenprik. Maar ik had geen zin om het allemaal mee te beleven, daarom kreeg ik een roesje. Dokter Meijerink deed de operatie samen met dokter Hokwerda. Ik vind het mooi dat ze nu met die operatierobot meer informatie krijgen.” 

Het eerste herstel na de operatie verloopt voorspoedig. Meneer Knol: “Ik heb het gevoel dat ik nu al meer kan dan bij de eerste knievervanging.” Zijn vrouw beaamd dat: “Het gaat vlotter dan de eerste keer. Hij loopt ‘s morgens al een behoorlijk eind met twee stokken.” Meneer Knol vult aan: “Het loopt nu natuurlijk een stuk aangenamer. Het is zomer en je hebt het groen van de natuur er gelijk bij. Mijn eerste knieoperatie was in oktober met slecht weer. Ik loop nu een stuk of vier keer per dag een stukje bij het plantsoen.” Meneer Knol vertelt verder: “Ook de fysiotherapeut is geweest en toen zijn we even de trap op en neer gegaan. Dat gaat goed. Het revalideren ging na de eerste operatie ook al goed, maar nu vind ik het eigenlijk nog weer beter gaan. Ik hoop dat ik uiteindelijk weer kan tennissen. Wel in een ploegje van vier hoor, gewoon een beetje meedoen.” Zijn vrouw lacht: “Hij is wel een beetje fanatiek in alles.”