23 december 2022

Met het vertrek van Jaap Zwemmer, neemt Zorgpartners Friesland (ZPF) afscheid van een markante toezichthouder, met hoed en humor. Een echte verbinder. Dat laatste was ook hard nodig nadat na een conflict in 2020 vijf van de zeven toezichthouders opstapten. ‘‘Ik trof een organisatie aan die eigenlijk op z’n gat lag.’’ Nu na ruim twee jaar draagt Jaap Zwemmer ‘met een gerust hart’ het werk over aan de komende voorzitter Cees Bijl. ‘‘Er is weer rust en stabiliteit en een goed team.’’

Hij zou aanvankelijk een half tot twee jaar aan de slag als interim voorzitter om de rust te herstellen en te bouwen aan een nieuwe Raad van Toezicht. ‘‘Het was een gekke periode. Vijf van de zeven leden waren opgestapt na een conflict met de bestuurders. Het leek te gaan om de beloning van de toezichthouders, maar belangrijkste reden van het conflict was het wel of niet ontvlechten van ZPF.’’

Samenwerken in ketens
De toenmalige toezichthouders hadden zich tot doel gesteld het concern, dat bestaat uit MCL, Tjongerschans, Noorderbreedte en Thuiszorg Het Friesland, op te splitsen in losse entiteiten. De bestuurders wilden dit niet. De uitdagingen in de zorg vragen in deze tijd veel meer om samenwerken in ketens en de Juiste Zorg op de Juiste Plaats.

Wanneer je alles al onder een dak hebt, biedt dit grote voordelen. Samenwerking is dan veel makkelijker en wordt niet belemmerd door allerlei schotten. De bestuurders zaten wat dat betreft op één lijn die botste met de visie van de toezichthouders. Belangrijkste opdracht voor Jaap Zwemmer was weer bouwen aan vertrouwen en uiteindelijk weer toewerken naar een volwaardige vijfhoofdige RvT. ‘‘Het was belangrijk goed in contact te blijven met de cliëntraden, ondernemingsraden, medische staven en verpleging. Daar ging heel veel tijd in zitten.’’

‘‘Als concern ZPF kunnen we met elkaar meer bereiken dan tegenover elkaar.’’           

Duaal bestuur
Het concern is niet opgesplitst. De samenwerking is zelfs intenser dan ooit en de ziekenhuizen MCL en Tjongerschans staan op het punt te fuseren. ‘‘Dit is mede gelukt dankzij het vormgeven van duaal bestuur waarbij in beide ziekenhuizen de medische staven direct invloed hebben en mee besturen. Waar beiden in het begin meer tegenover elkaar stonden, zijn ze zich nu juist meer bewust van hun  gemeenschappelijke belangen. Daar was wel tijd voor nodig.’’

In deze periode is de fusie tussen Noorderbreedte en Thuiszorg Het Friesland ook geslaagd en de samenwerking met Revalidatie Friesland is intensief. Door deze samenwerking is het mogelijk om patiënten na een operatie sneller naar huis te laten gaan met steun van thuiszorg of Revalidatie Friesland of naar een verpleeghuis waar de sfeer voor de vaak kwetsbare oudere patiënt prettiger is om te herstellen en revalideren. Bovendien is dit ook nog eens goedkoper.

Korte lijnen
Intussen kon Jaap Zwemmer met de twee overgebleven toezichthouders bouwen aan een nieuw team. ‘‘We waren eerst met z’n drieën. Dat is een klein team voor zo’n groot concern, maar we konden goed samenwerken en de lijnen waren kort.’’

Inmiddels staat er weer een team van vijf leden. Meer hoeft van Jaap Zwemmer ook niet. ‘‘Ik heb altijd met vijf gewerkt. Hoe meer leden hoe groter de kans dat er geen hecht team ontstaat. Dan ga je taken verdelen en loop je het risico dat de een meer ziet of hoort dan de ander. Met vijf zijn de lijnen korter en moet een ieder erin springen. Dan krijg je eerder een beter team en een sfeer van vertrouwen.’’

Volgens Jaap Zwemmer is dit een mooi moment om op te stappen. ‘‘De fundamenten zijn gelegd, de structuur van het concern staat stevig overeind en er is een duidelijke visie op ZPF als concern en de waarde daarvan. Het was een mooie klus om te doen. Heel dankbaar werk dat ik met veel plezier heb gedaan.”

Een verbinder
Voor de nieuwe voorzitter Cees Bijl liggen er nieuwe uitdagingen. Die liggen meer op de inhoud van de zorg en het slagen van de voorgenomen fusie tussen Tjongerschans en MCL. Met zijn ruime bestuurlijke ervaring als burgemeester in verschillende gemeenten, waaronder Leeuwarderadeel, en gedeputeerde in Drenthe is hij een echte verbinder, gewend om boven de partijen te staan en geschillen te overbruggen.

Cees Bijl voelt zich sterk betrokken bij de zorg. Zo heeft hij verschillende nevenfuncties bekleed binnen de zorg bij onder meer Hendrik van Boeijen, Espria en Zinn. ‘‘Mijn visie is dat iedereen recht heeft op goede zorg. Dat deze toegankelijk en bereikbaar is voor iedereen en liefst ook een beetje in de buurt.’’ Espria was een groot concern. ‘‘Ik heb me er altijd voor ingezet dat ook in zo’n grote organisatie de zorg wel voor iedereen toegankelijk blijft.’’

Personeel behouden
Met een dreigend zorginfarct voor de deur, ziet Cees Bijl de ontwikkeling van de arbeidsmarkt als een van de grootste uitdagingen van deze tijd. ‘‘De vergrijzing neemt snel toe en daarmee de vraag naar zorg en tegelijk zijn er steeds minder mensen om die zorg te bieden. De grote uitdaging is om goed personeel te krijgen en te behouden. Een concern als ZPF biedt daarbij duidelijke voordelen. Je kunt medewerkers die eens wat anders willen doen, in een andere levensfase zitten, betrokken willen zijn bij onderzoek of zich op een andere manier willen ontwikkelen, meer bieden. Dat is een meerwaarde.’’

Draagvlak
Cees Bijl is van mening dat de mensen die het werk in de praktijk doen ook een zware stem moeten hebben in de ontwikkelingen binnen de zorg en het beleid. Ze moeten nadrukkelijk betrokken worden bij hoe de keuzes in beleid en zorg eigenlijk tot stand komen. Dat betekent dat toezichthouders en bestuurders ook goed in contact moeten staan met de verschillende  vertegenwoordigende organen zoals de VAR of de medische staven. ‘‘Dan krijg je het beste draagvlak voor je beleid.’’

Cees Bijl heeft veel zin om in januari 2023 aan de slag te gaan. ‘‘Als concern ZPF kunnen we met elkaar meer bereiken dan tegenover elkaar.’’           

Eerder nieuws: Nieuwe voorzitter Raad van Toezicht Zorgpartners Friesland