20 oktober 2021

Botten verliezen hun stevigheid bij het ouder worden. Dat gebeurt bij iedereen. Bij sommige mensen worden de botten wel erg broos. Dan is er sprake van osteoporose. Osteoporose wordt ook wel botontkalking genoemd. Er wordt vaak gedacht dat osteoporose nou eenmaal hoort bij het verouderingsproces en dus niet behandeld hoeft te worden. Onterecht.

“Dat is ook meteen een deel van het probleem,” vertelt Ria Wesche. Ria is internist-endocrinoloog in ziekenhuis Tjongerschans en gespecialiseerd in hormoon- en stofwisselingsziekten. “Juist omdat het idee leeft dat deze chronische aandoening hoort bij het ouder worden, wordt er ook minder vaak op gescreend. De zorg voor mensen die na hun 50e jaar een fractuur krijgen, moet meer aandacht krijgen.”

Onvoldoende screening op osteoporose

Hoe is die zorg nu geregeld? Ria: “Mensen boven de 50 jaar die een fractuur oplopen, horen te worden gescreend op osteoporose. Uit een recent rapport blijkt dat maar één op de vier mensen hier daadwerkelijk op wordt gescreend. De oorzaak zit aan twee kanten; aan de ene kant vinden patiënten het soms onzin om te worden gescreend en zien ze de noodzaak er niet van in. Zorgprofessionals aan de andere kant – denk aan de huisarts, fysiotherapeut, chirurg of orthopeed – behandelen de gevolgen van de breuk maar denken er niet altijd aan om patiënten naar de fractuurpreventiepoli te verwijzen.”

 “Heb je een botbreuk gehad en ben je boven de 50? Laat je screenen”

Meer kans op botbreuken

Mensen met osteoporose hebben een verhoogde kans op botbreuken. “Door de osteoporose worden de botten poreus. De botdichtheid neemt dan af; er vallen onzichtbaar kleine gaten in. Je botten zijn hierdoor minder stevig en de kans is groter dat je iets breekt. Een kleine misstap van een stoepje kan al voldoende zijn. Nadat je een fractuur hebt opgelopen, is de kans op een nieuwe fractuur in de eerste twee jaar het grootst. Daarom is het zo belangrijk om op osteoporose te screenen.”

Afbeelding van een gezond bot (links) en een poreus bot 

Stille ziekte

Osteoporose merk je niet, totdat je een bot breekt. Vanaf dat moment krijg je klachten. “Botbreuken door osteoporose komen vaak voor in de wervels, de pols of de heup. Je voelt pijn, je houding verandert of het bot verandert van stand. Osteoporose kan een enorm negatieve invloed hebben op de kwaliteit van leven. Wereldwijd krijgt één op de drie vrouwen en één op de vijf mannen boven de 50 jaar een osteoporotische fractuur. Risicofactoren zijn de menopauze, stijgende leeftijd, een laag lichaamsgewicht, eetstoornissen zoals anorexia, of je ouders een heup hebben gebroken, roken, alcoholgebruik en medicijngebruik zoals prednison of anti-epileptica.”

Laat je tijdig screenen

Gelukkig is osteoporose goed te behandelen, mits je er op tijd bij bent. “Met de juiste behandeling, kan de botdichtheid sterk verbeteren. Het is belangrijk dat de risicogroep met een fractuur zich tijdig laat screenen om zo verder botverlies tegen te gaan. Daarnaast is het belangrijk dat je voldoende beweegt, voldoende buiten bent en gezonde voeding neemt.”

Fractuurpreventiepoli en valkliniek in Tjongerschans

Al vijftien jaar heeft Tjongerschans een osteoporose-/fractuurpreventiepoli voor alle patiënten ouder dan 50 jaar die een botbreuk hebben opgelopen. Na aanvullend bloedonderzoek en een botdichtheidsmeting, bespreekt een gespecialiseerd verpleegkundige de uitslagen van dit onderzoek en legt uit welke preventieve (leefstijl-)maatregelen belangrijk zijn. In geval van osteoporose bespreekt de internist daarna de behandelingsmogelijkheden. Bij een verhoogd valrisico kan de patiënt ook worden verwezen naar de valpolikliniek van de afdeling Geriatrie.

Ria Wesche, internist-endocrinoloog in ziekenhuis Tjongerschans