Incontinentie

Incontinentie is het ongewild verlies van urine. Dit is een veelvoorkomend probleem, meer dan 50% van alle vrouwen heeft er last van. Er zijn verschillende vormen van incontinentie.

Stressincontinentie

Heb je last van urineverlies bij inspanning zoals niezen, hoesten, lachen of springen? De spreken we van stressincontinentie. De oorzaak is vaak een onvoldoende afsluitfunctie van de plasbuis. Wil je weten waardoor dat komt? Met onderstaande animatie laat Clasien van der Houwen, gynaecoloog in Tjongerschans, zien hoe de plasbuis kan uitzakken en je daardoor urineverlies kunt krijgen.

Over de mogelijkheden om stressincontinentie te behandelen lees je hier meer.

Aandrangincontinentie

Een andere vorm van incontinentie is aandrangincontinentie. Moet je plotseling plassen en kan je de aandrang niet meer onderdrukken? Ben je daardoor te laat bij het toilet? Dan heb je last van aandrangincontinentie ook wel urge-incontinentie genoemd. Je kan ook hevige aandrang krijgen bij opstaan of het horen van stromend water. En bijna alle vrouwen met aandrangincontinentie hebben krijgen hevige aandrang als ze de sleutel in het slot steken.

Hoe werkt het?
Er zijn twee spieren belangrijk. De blaasspier die in de hele wand zit en de afsluitspier die onder de blaas zit bij de plasbuis. De blaaspier moet ontspannen om de urine op te kunnen houden. Hoe meer urine er in de blaas komt, hoe meer ontspanning er nodig is om de druk niet te laten toenemen. Als je gaat plassen moet deze spier juist samentrekken om zo de urine eruit te kunnen drukken. De afsluitspier werkt andersom. Als de druk in de blaas toeneemt, moet deze meer aanspannen om de urine op te houden. En als je moet plassen moet deze spier ontspannen om de urine er door te laten.

Hoe gaat het normaal?

De blaas vult zich.
Via het ruggenmerg gaan signalen naar de hersenen.
Signalen gaan terug. De blaasspier ontspant zich, zodat er meer opslagcapaciteit is, de sluitspier spant aan, zodat er geen urine uitloopt.
De blaas raakt vol. Signalen bereiken het bewuste deel van de hersenen. Aandrang!
Wil je hier niet aan toegegeven? Signalen gaan terug van de hersenen naar de blaas en sluitspier. De blaas blijft ontspannen, de sluitspier spant verder aan en de bekkenbodemspier zo nodig ook.
Mag je wel toegeven? Dan spant de blaasspier aan en ontspant de sluitspier. Nu kan je rustig plassen.

Hoe gaat het bij aandrang incontinentie?

De blaas vult zich.
Al in een vroeg stadium gaan signalen naar het bewuste deel van de hersenen: aandrang!
De blaasspier wil samentrekken, de signalen van de hersenen terug naar de blaas zijn onvoldoende om de blaasspier te ontspannen en de sluitspier aan te spannen.
Uitstel wordt erg moeilijk, urineverlies dreigt.

Het urineverlies varieert in hoeveelheid. Het kan om een paar druppels gaan. Het kan ook zo ernstig zijn dat het niet meer lukt het urineverlies te stoppen, zodat de hele blaas leegloopt. Aandrangincontinentie komt vaker voor op oudere leeftijd voor. Het komt ook regelmatig in combinatie met stressincontinentie voor.

Aandrangincontinentie is een van de uitingen van een overactieve blaas. Een andere uiting is snel aandrang hebben. Het kan zijn dat er al bij een beetje blaasinhoud aandrang ontstaat en heel vaak moet worden geplast.

Er kunnen ook ’s nachts problemen zijn zoals vaker moeten plassen al of niet met urineverlies. De klachten zijn wisselend: de een heeft vooral last van vaak moeten plassen, de ander van urineverlies bij een volle blaas en weer een ander van problemen ’s nachts. De klachten komen vaak gecombineerd voor.

Gevolgen

Aandrangincontinentie kan heel vervelend voor je zijn in het dagelijks leven. Als de blaas een keer helemaal leegloopt, kan dit tot gênante situaties leiden. Het geeft veel onzekerheid, ook als het niet zo vaak voorkomt. Als je opeens moet plassen, kan dit belemmerend zijn voor vele activiteiten of deze zelfs onmogelijk maken zoals werken, reizen, boodschappen doen, naar een voorstelling gaan, enzovoort.

Diagnose

Als de arts de juiste vragen stelt, is het meestal wel duidelijk of het om een aandrangincontinentie gaat. Wij maken daarnaast gebruik van een standaard vragenlijst. Een plaslijst geeft veel inzicht, omdat daaruit blijkt hoe vaak je plast en hoe groot de porties zijn. Ook krijgen wij inzicht in hoe de nachten verlopen. Bij klachten van een aandrangincontinentie wordt altijd urine onderzocht.

Oorzaken

Soms is er een duidelijke oorzaak voor aandrangincontinentie. Als er een blaasontsteking is of een blaassteen, raakt de wand van de blaas geïrriteerd. De blaasspier kan door de irritatie onwillekeurig samentrekken en dan ontstaat er aandrang. Het kan ook zijn dat de blaasspier niet meer goed wordt aangestuurd door het zenuwstelsel, zoals bijvoorbeeld bij MS, na een beroerte of bij diabetes. Bij een voorwandverzakking kunnen ook klachten van een overactieve blaas ontstaan. Cafeïne gebruik (koffie) kan verergering van aandrang geven.

Meestal wordt er geen duidelijke oorzaak gevonden. Veel vrouwen merken wel dat psychische factoren invloed hebben op het urineverlies. De ene dag gaat het veel beter dan de andere dag en afleiding kan helpen. Alleen al het feit dat de aandrang opkomt bij de sleutel in het slot steken, geeft aan dat de aandrang niet zomaar opkomt. Toch is het niet zo eenvoudig. Als de aandrang er eenmaal is, is de reflex om te moeten plassen niet makkelijk meer te stoppen.

Over de mogelijkheden om aandrangincontinentie te behandelen lees je hier meer.