Afwijkend uitstrijkje
Een afwijkend uitstrijkje, wat betekent dit en hoe nu verder?
Een uitstrijkje wordt gemaakt om het ontstaan van baarmoederhalskanker vroegtijdig op te sporen. Een afwijkend uitstrijkje betekent meestal niet dat je baarmoederhalskanker hebt. Meestal heb je een beperkte afwijking van de baarmoederhals, een mogelijk voorstadium. Deze verdwijnt vaak vanzelf weer, óf is met een kleine ingreep goed te behandelen.
De huisarts stuurt je door naar de gynaecoloog omdat er HPV (humaan papillomavirus) in het uitstrijkje zit, en omdat de cellen in het uitstrijkje er afwijkend uit zagen. De gynaecoloog kijkt met de microscoop naar de baarmoederhals. Dit onderzoek heet colposcopie. De gynaecoloog kijkt hoe sterk afwijkend de cellen zijn en hoe groot het afwijkende gebied is. Afhankelijk van het onderzoek bespreekt de gynaecoloog met je of een stukje weefsel (biopsie) nodig is van de baarmoederhals voor verder onderzoek. Soms behandelt de gynaecoloog meteen de afwijking. Bij een behandeling wordt een groter gebied van de baarmoederhals weggenomen. Dit gebeurt met een lisexcisie. Na een half jaar tot een jaar kom je terug bij de gynaecoloog voor een controle-uitstrijkje. Ook als je geen behandeling hebt gehad.
Hoe ontstaat baarmoederhalskanker?
Baarmoederhalskanker ontstaat vrijwel altijd door een besmetting met HPV, het humaan papillomavirus. Je kunt je niet beschermen tegen besmetting met dit virus. Er zijn meer dan 100 soorten HPV. Sommigen daarvan geven een verhoogd risico op baarmoederhalskanker. Deze worden het hoog risico humaan papillomavirus (hrHPV) genoemd.
hrHPV
Het virus kan de baarmoederhals besmetten bij seksueel contact. Het virus zit vaak al in de schaamstreek. Naast vaginale seks kan het virus ook door voorwerpen die de vagina in gaan, de baarmoederhals besmetten.
- Bijna iedereen die seksueel actief is, raakt een keer besmet met hrHPV.
- Condooms beschermen wel enigszins maar niet volledig tegen HPV-besmetting.
- Jij of je partner merkt het niet als je hrHPV heeft.
- Bij mannen heeft het veel minder vaak gevolgen dan bij vrouwen.
- Bijna altijd ruimt het lichaam hrHPV weer op binnen 2-3 jaar.
- Als er HrHPV wordt gevonden in een uitstrijkje, kun je het virus dus al langere tijd hebben.
- Er is geen behandeling voor hrHPV. Meestal verdwijnt het virus vanzelf. Behandeling van je partner met eventueel hrHPV is niet mogelijk.
- hrHPV kan afwijkende cellen van de baarmoederhals geven. Deze kunnen behandeld worden. Daarmee voorkom je dat afwijkende cellen kunnen uitgroeien tot baarmoederhalskanker.
- Hoe afwijkend de cellen zijn in het uitstrijkje, wordt aangegeven in een PAP-uitslag. PAP 1 betekent dat de cellen normaal zijn. Afwijkende uitslagen zijn PAP 2, 3a, 3b, 4 of 5.
- hrHPV is niet erfelijk.
- Vrouwen die roken, kunnen het hrHPV-virus minder goed kwijt raken. Als je stopt met roken, is de kans groot dat je lichaam de afwijkende cellen op de baarmoederhals weer kan herstellen zonder behandeling.
Baarmoederhalskanker
- Baarmoederhalskanker komt bijna altijd door een langdurige besmetting met hrHPV.
- Vrouwen tussen de 30 en 45 jaar hebben de grootste kans op baarmoederhalskanker.
- Baarmoederhalskanker is niet erfelijk.
- Het duurt lang voordat een hrHPV- infectie tot baarmoederhalskanker leidt. Dat kan zo’n 10 tot 15 jaar duren.
Wanneer je door de huisarts verwezen wordt in verband met een afwijkend uitstrijkje wordt er een afspraak gemaakt voor colposcopisch onderzoek. Dit onderzoek vindt plaats op de polikliniek in Heerenveen. Voor nacontroles kun je terecht bij de polikliniek in Steenwijk.
Meer informatie:
Uitstrijkje
Afwijkend uitstrijkje